سؤال جنجالی بین خیلی‌ها 👇
«اگه من طراحی، نرم‌افزار و رندر بلدم ولی مدرک ندارم، هنوز می‌تونم خودمو معمار بدونم؟»

✅ جواب کوتاه:
آره، می‌تونی طراح معماری باشی — اما نه معمار رسمی!

🔹 توی بازار کار، مهارت از مدرک مهم‌تره.
خیلیا بدون مدرک تونستن وارد دفاتر بشن، چون نرم‌افزار، پرزنت و درک فضا رو خوب بلد بودن.
کارفرما دنبال خروجیه، نه فقط عنوان دانشگاهی.

🔹 اما برای امضا، مسئولیت فنی و مجوز، مدرک لازمه.
تو ایران و خیلی کشورها فقط کسایی می‌تونن نقشه امضا کنن یا مجوز ساخت بگیرن که مدرک رسمی دارن و در سازمان نظام مهندسی یا معادل اون ثبت شدن.

🔹 پس دو مسیر وجود داره:
یا مسیر آکادمیک و رسمی (برای امضا و اعتبار قانونی)،
یا مسیر فنی و مهارتی (برای خلاقیت، اجرا و طراحی آزاد).

📌 جمع‌بندی:
مدرک می‌تونه در رو باز کنه، اما مهارت نگهت می‌داره.
بدون مدرک هم می‌تونی موفق بشی، اگه واقعا کار بلد باشی 💪